-
۸۱۵۶
تشریح آیه
قرآن کریم میفرماید:
وَقَرْنَ
فِی بُیوتِکنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیةِ الْأُولَی
وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِینَ الزَّکاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ
إِنَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ
وَیطَهِّرَکمْ تَطْهِیرًا (33) وَاذْکرْنَ مَا یتْلَی فِی بُیوتِکنَّ مِنْ
آیاتِ اللَّهِ وَالْحِکمَةِ إِنَّ اللَّهَ کانَ لَطِیفًا خَبِیرًا (34).
سورهٔ احزاب
اهل سنت با استدلال به سیاق آیات و معنای لغوی اهل بیت، می گویند مراد از اهل البیت در آیهٔ تطهیر؛ زنان پیامبر (ص) میباشد.
نکتهٔ اول: در هیچ جای قرآن و سنت نیامده است که یک آیه که نازل شد مخاطبش یکسره در مورد یک چیز است و نمیتواند دربارهٔ چیز دیگری باشد بلکه به عکس. در قرآن جملات معترضهٔ زیادی به کار رفته است از جمله در:
أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْک السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا لَکمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِی وَلَا نَصِیرٍ. بقرة/ 107
آیا نمیدانستی که حکومت آسمانها و زمین، از آن خداست؟! و جز خدا، ولی و یاوری برای شما نیست.
إِلَّا تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِینَ کفَرُوا ثَانِی اثْنَینِ إِذْ هُمَا فِی الْغَارِ إِذْ یقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا ۖ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَکینَتَهُ عَلَیهِ... توبه/40
که ضمایر در این آیه به پیامبر (ص) بر میگردد ولی اهل سنت ادعا میکنند که ضمیر ه در سکینته علیه به ابی بکر بر میگردد!
قَالُوا أَتَعْجَبِینَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ ۖ رَحْمَتُ اللَّهِ وَبَرَکاتُهُ عَلَیکمْ أَهْلَ الْبَیتِ ۚ إِنَّهُ حَمِیدٌ مَجِیدٌ. هود/73
(فرشتگان به ساره همسر حضرت ابراهیم ع) گفتند: آیا از کار خدا متعجب هستی؟ رحمت و برکات خداوند بر شما اهل بیت است چرا که خداوند ستوده و والا است.
همانطور که معلوم است؛ قسمت اول آیه خطاب به ساره است و پس از آن مخاطب آیه عوض شده است.
نکتهٔ دوم:
در ابتدای آیهٔ 33، آیهٔ 32، آیهٔ 34 و... که خطاب به زنان پیامبر (ص) است از ضمایر مؤنث استفاده شده است ولی وقتی به آیهٔ تطهیر میرسد میگوید ... عنکم ... یطهرکم ... یعنی از ضمیر مذکر استفاده میکند که بعضیها از مذکر شدن ضمیر، دو جواب دادهاند:
جواب اول: پیامبر (ص) هم داخل در اهل البیت است!
میگویم همین جواب، استدلال به سیاق آیه را باطل میکند چون خطاب آیه از فقط زنان به زنان + پیامبر تغییر یافته است. اگر چنین تغییری ممکن باشد چرا خطاب آیه از زنان به 5 تن آل عبا ممکن نباشد؟!
جواب دوم: ضمایر به خاطر لفظ مذکر اهل، مذکر شدهاند!
می گویم این خلاف قوائد عربی است زیرا:
اولاً: ضمیر در عربی (به جز در مورد شأن که اینجا موردش نیست)، به مرجع قبل از خود باز میگردد، نه بعدش. در آیه تطهیر اهل بعد از کم آمده است همچنانکه ضمیر در "فقال لأهله ... اتیکم" (طه 10)، "کم" به ظاهر لفظ "اهل" در قبل از خودش برگشته است، نه به مرجعی بعد از خودش و همچنین ضمیر کم در آیه 73 سوره هود
ثانیاً: ضمیر «کم» ضمیر مخاطب است! و مرجع ضمیر مخاطب، لفظ نیست، بلکه خارج است؛ یعنی نمیتوان گفت که ضمیر به لفظی در جمله بر میگردد! به عبارت دیگر ضمیر مخاطب اصلاً مرجع در کلام نیاز ندارد! و تعریف ضمیر هم همین است.
ثالثاً: کلمهٔ اهل هم مذکر است و هم مؤنث. زمخشری میگوید:
ولکن لأن الأهل یذکر ویؤنث
تفسیر الکشاف - ج 1 ص 535
http://lib.eshia.ir/41732/1/535
فلذا اگر خطاب آیه به زنان پیامبر (ص) بود باید از ضمایر مؤنث استفاده میکرد تا هم با آیات قبل و بعد هماهنگ باشد و هم اینکه دلیل دست شیعه ندهد و اینطور اختلاف ایجاد نشود.
نکتهٔ سوم:
آمدن لفظ بیت در آیهٔ تطهیر بر خلاف لفظ بیوت در آیات قبل و بعد
وَقَرْنَ فِی بُیوتِکنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیةِ الْأُولَی وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِینَ الزَّکاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَیطَهِّرَکمْ تَطْهِیرًا (33) وَاذْکرْنَ مَا یتْلَی فِی بُیوتِکنَّ مِنْ آیاتِ اللَّهِ وَالْحِکمَةِ إِنَّ اللَّهَ کانَ لَطِیفًا خَبِیرًا (34)
و در آیه 53 سوره احزاب میفرماید:
یا أَیهَا الَّذِینَ آَمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُیوتَ النَّبِی
ای کسانی که ایمان آوردهاید، داخل خانههای پیامبر مشوید.
اهل سنت از این موضوع، چنین جواب دادهاند:
جواب اول: چون همهٔ زنان پیامبر متعلق به شخص آن جناب میباشند فلذا خداوند برای همهٔ آنها یک خانه قائل میشود و همه را تحت عنوان اهل البیت مخاطب قرار میدهد.
می گویم این جواب، باطل است زیرا اگر چنین بود میبایست در ابتدای آیهٔ 33 و 34 هم به جای بیوتکن میگفت بیتکن و به جای بیوت النبی در آیهٔ 53 احزاب میگفت بیت النبی!
جواب دوم: اهل بیت در لغت به معنای خانواده است و خطاب آیه هم به خانوادهٔ پیامبر است که امهات المومنین هستند پس طبیعی است که بگوید اهل البیت.
میگویم هر گردی گردو نیست.
خداوند متعال خطاب به حضرت نوح (ع) میفرمایند پسرت از اهلت نیست:
یَا نُوحُ إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِکَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صَالِحٍ. هود/46
اعتقاد شیعه بر این است که مراد آیه، اهل بیت نبوت و رسالت است نه اهل بیت محمد (ص) و اهل بیت نبوت و رسالت همانهایی هستند که در آیهٔ مباهله آمده است:
فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکمْ ... آل عمران/61
مسلم بن حجاج روایت میکند که: ولما نزلت هذه الآیة فقل تعالوا ندع أبناءنا وأبناءکم دعا رسول الله صلی الله علیه وسلم علیا وفاطمة وحسنا وحسینا فقال اللهم هؤلاء أهلی.
صحیح مسلم - کتاب فضائل الصحابة - باب من فضائل علی... - ح 4420
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?bk_no=1&ID=1128&idfrom=4490&idto=4498&bookid=1&startno=2
حاکم نیشابوری میگوید: وَقَدْ تَوَاتَرَتِ الأَخْبَارُ فِی التَّفَاسِیرِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ، وَغَیرِهِ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ أَخَذَ یوْمَ الْمُبَاهَلَةِ بِیدِ عَلِی, وَحَسَنٍ, وَحُسَینٍ وَجَعَلُوا فَاطِمَةَ وَرَاءَهُمْ، ثُمَّ قَالَ: " هَؤُلاءِ أَبْنَاؤُنَا وَأَنْفُسُنَا وَنِسَاؤُنَا، فَهَلُمُّوا أَنْفُسَکمْ وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَکمْ، ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَةَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ
اخبار در تفاسیر متواتر است از ابن عباس و غیره که رسول خدا (ص) در روز مباهله دست علی (ع) و حسن (ع) و حسین (ع) را گرفت و فاطمه (س) را هم در پشت سر آنها قرار داد، سپس فرمود: اینها أَبْنَاؤُنَا وَأَنْفُسُنَا وَنِسَاؤُنَا میباشند پس ای اهل کتاب أَنْفُسَکمْ وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَکمْ را بیاورید سپس مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.
معرفة علوم الحدیث - ذکر النوع السّابع عشر... - ص 50 ذیل حدیث 74
http://library.islamweb.net/hadith/display_hbook.php?bk_no=595&pid=313643&hid=74
در رابطه با معنای لغوی، باید توجه داشت که لغت شناسان، واضع لغت نیستند بلکه کار آنها جست و جو برای یافتن موارد کاربرد کلمات میباشد. بدین سان گر چه ممکن است اهل لغت با کار و تلاش، موارد کاربرد لغتی را مشخص کنند، ولی چه بسا در جامعهای یا فرهنگی یا دینی یا چیز دیگر، کلمهای بر خلاف معنای لغوی آن در معنای خاصّی به کار رود. به عنوان مثال کلمه صلاة در لغت عرب به معنای دعاست. ولی بعد از آمدن اسلام و کاربرد این کلمه در عبادت خاصّ، این لفظ تبدیل به یک اصطلاح شده است. از جمله کلماتی که در عرف مسلمانان به یک اصطلاح تبدیل شده است، واژه اهل بیت میباشد که مقصود از آن، لزوماً معنای لغویش نیست.
از زید بن أرقم صحابی سؤال میکنند که من أهل بیته نساؤه؟ قال: لا و أیم الله! إنّ المرأة تکون مع الرجل العصر من الدهر ثم یطلقها، فترجع إلی أبیها و قومها
آیا زنان پیامبر (ص) هم جزء أهل بیت او هستند؟ گفت: قسم به خدا! نه. زن، یک عمر با همسرش زندگی میکند و سپس آن مرد، زن را طلاق میدهد و آن زن به طرف پدر و قومش برمیگردد.
صحیح مسلم - کتاب فضائل الصحابة - باب من فضائل علی ... - ج 4 ص 1874
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?bk_no=1&ID=1128&idfrom=4490&idto=4498&bookid=1&startno=7
از نکات بعدی اثبات میشود که زنان پیامبر (ص) داخل در اهل بیت آیهٔ تطهیر و حدیث ثقلین نیستند.
نکتهٔ چهارم:
در کتب اهل سنت روایاتی در حد تواتر وارد شده است که آیهٔ تطهیر در حق 5 تن آل عبا نازل شده است:
قالت عایشه: خرجت النبی غداة و علیه مرط مرحّل شعر اسود فجاء الحسن بن علی فادخله ثم جاء الحسین فدخل معه ثم جاءت فاطمة فادخلها ثم جاء علی فادخله ثم قال: انما یریدالله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیراً
صحیح مسلم - کتاب فضائل الصحابة - باب فضائل اهل بیت ... - ح 2424
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=4522&idto=4522&bk_no=1&ID=1133
عن أم سلمة قالت فی بیتی نزلت إنما یرید الله لیذهب عنکم الرجس أهل البیت قالت فأرسل رسول الله صلی الله علیه وآله إلی علی وفاطمة والحسن والحسین فقال هؤلاء أهل بیتی
المستدرک علی الصحیحین بتعلیق الذهبی - ج 4 ص 247 ح 4705 با تصحیح حاکم و ذهبی
http://islamport.com/d/1/mtn/1/22/480.html?zoom_highlightsub=%22+%C3%E4+%C7%E1%C3%E3%C9+%D3%CA%DB%CF%D1%22
عن أم سلمة: أن النبی صلی الله علیه وسله جلل علی الحسن و الحسین وعلی فاطمة کساء ثم قال اللهم هؤلاء أهل بیتی وخاصتی اذهب عنهم الرجس وطهرهم تطهیرا فقالت أم سلمة وأنا معهم یا رسول الله؟ قال إنک إلی خیر
قال هذا حدیث حسن وهو أحسن شیء روی فی هذا الباب
وفی الباب عن عمر بن أبی سلمة و أنس بن مالک و أبی الحمراء و معقل بن یسار و عائشة
قال الشیخ الألبانی: صحیح
الجامع الصحیح سنن الترمذی - ج 5 ص 699 ح 3871
http://islamport.com/w/mtn/Web/2997/6164.htm
اهل سنت از این روایات صحیح چنین جواب دادهاند:
آیهٔ تطهیر درشان امهات المومنین نازل شد یعنی خداوند اهل بیت را منحصر به همینها کرد ولی نبی مکرم (ص) پس از نزول آیه، حضرات فاطمه، علی و حسنین علیهم السلام را زیر کساء برد و برای آنها دعا کرد تا آنها هم از اهل بیت باشند و دعای پیامبر (ص) هم که رد خور ندارد!!
می گویم این جواب به چند دلیل باطل است:
اول: اگر آیه در حق زنان پیامبر (ص) نازل شده باشد بعد، پس از دعای پیامبر (ص)، آل علی را هم شامل بشود، این میشود بداء (طبق تعریف اهل سنت) که اهل سنت آن را قبول ندارند!
دوم: اگر چنین بود پس چرا ام سلمه از چنین چیزی خبر ندارد و از پیامبر (ص) در هنگامی که 4 تن را زیر کساء میبرند، میپرسد که آیا من هم از اهل بیت هستم یا نه؟! و حتی در بعضی از روایات کساء را میبرد بالا تا زیر کساء برود ولی پیامبر (ص) آن را از دست ام سلمه میگیرند!!
سوم: چرا هیچ یک از صحابه چنین چیزی نفهمیدهاند بخصوص خود امهات المومنین؟
نیآوردی مینویسد:
وفی قوله تعالی {أَهْلَ الْبَیتِ} - ثلاثة أقاویل: أحدها: أنه عنی علیاً وفاطمة والحسن والحسین رضی الله عنهم, قاله أبو سعید الخدری وأنس بن مالک وعائشة وأم سلمة رضی الله عنهم. الثانی: أنه عنی أزواج النبی صلی الله علیه وسلم خاصة, قاله ابن عباس وعکرمة. الثالث: أنها فی الأهل والأزواج, قاله الضحاک
تفسیر الماوردی النکت والعیون - ج 4 ص 401
http://lib.eshia.ir/41751/4/401
همانطور که در قول اول میبینید دو تن از امهات المومنین هم اعتقاد داشتند که آیهٔ تطهیر در حق آنها نازل نشده بلکه فقط در حق 5 تن آل عبا نازل شده است! و قول سوم که نظر اکثریت اهل سنت امروزی است فقط از ضحاک تابعی نقل شده است که شخصیت او زیاد مورد قبول اهل سنت نیست!!
نکتهٔ پنجم:
پس از نزول آیهٔ 132 سورهٔ طه (وَأْمُرْ أَهْلَک بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَیهَا) پیامبر (ص) تا مدتها هر وقت که برای نماز از خانه بیرون میرفتند به نزد حجرهٔ حضرت فاطمه (س) میرفتند و میفرمودند:
الصلاة یا اهل البیت، انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت ویطهرکم تطهیرا
این روایت در کتب اهل سنت از 5 نفر از صحابه نقل شده است فلذا یکدیگر را تقویت میکنند:
اول: أنس بن مالک
المستدرک علی الصحیحین - کتاب معرفة الصحابة.. - و من مناقب اهل بیت (ع) - ذکر مناقب فاطمه (س) - ح 4692 با تصریح حاکم بر صحت حدیث بر شرط مسلم و با سکوت ذهبی
http://library.islamweb.net/hadith/display_hbook.php?bk_no=594&pid=312809&hid=4692
سنن الترمذی - تفسیر القرآن عن رسول الله - ومن سورة الأحزاب - ح 3149 با تصریح بر حسن بودن حدیث
http://library.islamweb.net/hadith/display_hbook.php?bk_no=195&hid=3149&pid=443080
فضائل الصحابة احمد بتحقیق وصی الله بن محمد عباس - ح 1341 با تصریح بر حسن بودن حدیث
http://s2.picofile.com/file/7966921498/الصلاة_الصلاة.jpg
دوم: أبو الحمراء هلال بن الحارث
التاریخ الکبیر للبخاری - ج 9 ص 25-26 ح 205
http://lib.eshia.ir/22005/9/25
المحدث: ابن عساکر - المصدر: معجم الشیوخ- الصفحة أو الرقم:2/738 - خلاصة حکم المحدث: حسن غریب
http://www.dorar.net/hadith/index?skeys=إنما+یرید+الله+لیذهب+عنکم+الرجس+أهل+البیت&st=a&xclude=&page=4
سوم: أبو برزه
مجمع الزوائد - کتاب المناقب - باب فی فضل اهل البیت رضی الله عنهم - ح 14986
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?bk_no=87&ID=2952&idfrom=15081&idto=15138&bookid=87&startno=26
چهارم: أبوسعید الخدری سعد بن مالک
المعجم الأوسط للطبرانی - ج 9 ص 59 ح 8123
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?flag=1&bk_no=85&ID=8096
پنجم: عبدالله بن عباس
الدر المنثور للسیوطی - ج 6 ص 606
http://islamport.com/w/tfs/Web/2399/4114.htm
نکتهٔ ششم:
اقرار علمای اهل سنت به نزول خاصهٔ آیهٔ تطهیر در حق 5 تن آل عبا علیهم السلام
ثعالبی میگوید: قالت أم سلمة: نزلت هذه الآیة فی بیتی; فدعا رسول الله صلی الله علیه وسلم علیا وفاطمة وحسنا وحسینا فدخل معهم تحت کساء خیبری، وقال: " هؤلاء أهل بیتی، وقرأ الآیة، وقال اللهم أذهب عنهم الرجس وطهرهم تطهیرا، قالت أم سلمة: فقلت: وأنا یا رسول الله، فقال: أنت من أزواج النبی صلی الله علیه وسلم وأنت إلی خیر ". والجمهور علی هذا
تفسیر الثعالبی - ج 4 ص 346
http://lib.eshia.ir/15397/4/346
قسطلانی میگوید: الجمهور علی أنّهم: علی وفاطمة والحسن والحسین. قال: وحجة الجمهور قوله تعالی: عَنْکُمُ، وَیُطَهِّرَکُمْ «2» ب «المیم» ولو کان للنساء خاصة لقال: عنکن
ابن عطیة میگوید: جمهور (اکثریت) علمای اهل سنت نظرشان این است که منظور از اهل بیت در آیه علی و فاطمه و حسن و حسین (علیهم السلام) هستند و دلیل آنها ضمیر (ک) میباشد که در واژههای عنکم و یطهرکم با (میم) ذکر شده و اگر این آیه شامل زنان پیامبر میشد، میبایست به جای واژه عنکم خداوند واژه عنکن را یعنی به صورت مؤنث در این آیه میآورد.
المواهب اللدنیه ج 3 ص 340 و ص 361
http://s3.picofile.com/file/7991557632/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%87_%D8%AC_3_%D8%B5_340_%D9%88_361.jpg
ابن حجر هیثمی میگوید: أکثر المفسرین علی أنها نزلت فی علی وفاطمة والحسن والحسین لتذکیر ضمیر عنکم وما بعده...
الصواعق المحرقة - ج 2 ص 421
http://islamport.com/w/aqd/Web/2580/403.htm
شوکانی میگوید: ویجاب عن هذا الجواب بأنه ورد بالدلیل الصحیح أنها نزلت فی علی وفاطمة والحسنین
دلیل ومدرک صحیح داریم که این آیه درشان علی وفاطمه وحسنین نازل شده است.
إرشاد الفحول إلی تحقیق الحق فی علم الأصول - ج 1 ص 263
http://islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=71&idto=71&bk_no=100&ID=82
ابن عساکر میگوید: عن أم سلمه رضی الله عنها قالت: نزلت هذه الایة فی بیتی إنما یرید الله لیذهب عنکم الرجس أهل البیت ویطهرکم تطهیرا قلت یارسول الله ألست من أهل البیت قال إنک إلی خیر إنک من أزواج رسول الله صلی الله علیه و سلم قالت وأهل البیت: رسول الله صلی الله علیه و سلم وعلی وفاطمة والحسن والحسین رضی الله عنهم أجمعین
هذا حدیث صحیح... والآیة نزلت خاصة فی هؤلاء المذکورین
ام سلمه گفت اهل بیت، رسول خدا و علی و فاطمه و حسن وحسین هستند.
ابن عساکر در ادامه میگوید این حدیث صحیح است و این آیه{انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس} مختص است به این افراد که ذکر شد.
الأربعین فی مناقب أمهات المؤمنین رحمة الله علیهن أجمعین - ج 1 ص 104- 105
http://s2.picofile.com/file/7991567846/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D9%86_%D8%AC_1_%D8%B5_104_105.png
طحاوی میگوید: وأن المرادین فیها هم رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) وعلی وفاطمة وحسن وحسین (علیهم السلام) دون من سواهم
مراد از اهل البیت؛ رسول خدا (ص) وعلی وفاطمه وحسن وحسین علیهم السلام هستند نه غیر آنان.
تحفه الاخیار - ج 8 ص 470 و ص 476
http://s2.picofile.com/file/7991579993/%D8%AA%D8%AD%D9%81%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D8%B1_%D8%AC_8_%D8%B5_470_%D9%88_476.jpg
مَناوی میگوید: (وعترتی) بمثناة فوقیة (أهل بیتی) تفصیل بعد إجمال بدلا أو بیانا وهم أصحاب الکساء الذین أذهب الله عنهم الرجس وطهرهم تطهیرا.
فیض القدیر - ج 3 ص 19
www.islamport.com/w/srh/Web/1227/1480.htm
حاکم نیشابوری بعد از نقل حدیثی دربارهٔ صلوات بر 5 تن آل عبا و نزول آیهٔ تطهیر، یک حدیث دیگری نقل میکند و در پایان میگوید: وإنما خرجته لیعلم المستفید أن أهل البیت والآل جمیعاً هم
این حدیث را فقط به این خاطر آوردم تا معلوم شود که اهل البیت و آل هر دو 5 تن آل عباست.
المستدرک علی الصحیحین - ج 4 ص 129 ذیل حدیث 4764
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?bk_no=74&ID=2006&idfrom=4577&idto=4578&bookid=74&startno=1
محب الدین طبری مینویسد: باب فی بیان أن فاطمة والحسن والحسین هم أهل البیت المشار إلیهم فی قوله تعالی: إنما یرید الله لیذهب عنکم الرجس أهل البیت ویطهرکم تطهیرا و تجلیله ایاهم بکساء ودعائه لهم
ذخائر العقبی فی مناقب ذوی القربی - ج 1 ص 21
http://lib.eshia.ir/44815/1/21
سمهودی بعد از ذکر احادیثی دربارهٔ آیهٔ مباهله، میگوید: وهؤلاء هم أهل الکساء، فهم المراد من الآیتین (المباهلة والتطهیر)
تفسیر الثعلبی - ج 8 ص 39
http://shiaonlinelibrary.com/الکتب/2536_تفسیر-الثعلبی-الثعلبی-ج-۸/الصفحة_35#top
نکتهٔ هفتم:
دلالت آیهٔ تطهیر بر عصمت اهل بیت علیهم السلام
إِنَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَیطَهِّرَکمْ تَطْهِیرًا
در آیهٔ فوق دو کلمهٔ إنّما و عنکم آمده است که دلیل بر حصر حکم آیه فقط در حق 5 تن آل عبا دارد.
ابن منظور لغت شناس دربارهٔ کلمهٔ انّما میگوید: ومعنی إنما إثبات لما یذکر بعدها ونفی لما سواه کقوله: وإنما یدافع عن أحسابهم أنا أو مثلی المعنی: ما یدافع عن أحسابهم إلا أنا أو من هو مثلی،
کلمه انّما مفهومی را برای آنچه که بعد از او آمده است اثبات میکند مانند: این سخن که کسی به گوید: من و مانند من از شرف و حیثیتم دفاع میکنم یعنی در واقع میگوید: فقط من و مثل من چنین هستیم نه فردی دیگر.
لسان العرب - حرف الألف - أنن - ج 1 ص 179
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=249&idto=249&bk_no=122&ID=250
کلمه «عنکم» هم تاکید بر انحصار بیشتر است، زیرا مفعول فعل «لیذهب» که الرجس است باید در پی فعل و پس از آن قرار گیرد ولی این چنین نشده و کلمهٔ «عنکم» بین آن دو فاصله شده است که بدون حکمت و علت نیست چون به قول اهل فن: «تقدیم ما هو حقه التاخیر یفید الحصر» یعنی کلمهای که جایگاه آن در آخر یک جمله است وقتی که جلوتر میآید و مقدم میشود بیانگر انحصار مفهوم وحکم در آن جمله است.
شرح العقیده الواسطیه للعثیمین - ج 1 ص 21
http://shamela.baharsound.ir/41520/1/21
از اینها گذشته، مسلم و دیگران روایات نزول آیهٔ تطهیر در حق اهل بیت علیهم السلام را در باب فضائل اهل بیت آوردهاند یعنی در آیهٔ تطهیر برای اهل البیت فضیلت است فلذا از اینجا فهمیده میشود که مراد از یرید الله، ارادهٔ تکوینی است و امام سجاد علیه السلام هم به ارادهٔ تکوینی خداوند در تطهیر اهل بیت علیهم السلام اشاره میفرمایند:
وطهرتهم من الرجس والدنس تطهیرا بإرادتک
الصحیفة السجادیة - الامام زین العابدین (ع) - ص 322
http://www.shiaonlinelibrary.com/الکتب/1111_الصحیفة-السجادیة-ابطحی-الإمام-زین-العابدین-ع/الصفحة_320#top
اهل سنت می گویند ارادهٔ خداوند، تشریعی بوده است چون پیامبر (ص) پس از نزول آیه، دعا کردند برای اذهاب رجس و این یعنی اینکه هنوز رجس بر طرف نشده بود.
می گویم این دلیل باطل است زیرا نبی مکرم (ص) میفرمودند اهدنا الصراط المستقیم. آیا پیامبر (ص) بر صراط مستقیم نبودند؟! در حالی که قرآن میفرماید: إِنَّک لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ. عَلَیٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ. یس/3-4
معنای اذهاب:
أذهب و یذهب در جایی به کار میروند که بخواهند امر غیر ثابت و غیر راسخی را بردارند، در حالی که یزیل و اِزاله برای از بین بردن امر ثابت و راسخ استعمال میشود بنابراین واژه «اِذهاب» در آیهٔ تطهیر، به معنای از بین بردن و زدودن و دور کردن قبل از پیدایش است.
باید توجه داشت که پیامبر معصوم هم مشمول اذهاب رجس میباشد (طبق روایاتی که گذشت) و زدودن گناه از معصوم هم که بی معناست. _ در اثبات عصمت پیامبر (ص) همین بس که خداوند در آیات فراوانی دستور به اطاعت بی قید و شرط از رسول اکرم (ص) میدهد از جمله:
یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنْکمْ ۖ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِی شَیءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ کنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیوْمِ الْآخِرِ ۚ ذَٰلِک خَیرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِیلًا. نساء/59
و این یعنی همان عصمت چنانچه فخر رازی ذیل آیهٔ اولو الامر میگوید:
ان الله تعالی أمر بطاعة أولی الأمر علی سبیل الجزم فی هذه الآیة، ومن أمر الله بطاعته علی سبیل الجزم والقطع لا بد وأن یکون معصوما عن الخطأ
خداوند، قاطعانه أمر کرده است به اطاعت از أولی الأمر و ثابت است هر کسی که خداوند أمر کرده است به اطاعت قاطعانه از او، واجب است معصوم از خطا باشد!
تفسیر الرازی، ج ۱۰، ص ۱۴۴
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?bk_no=132&ID=543&idfrom=1788&idto=1800&bookid=132&startno=2
معنای رجس:
نیآوردی میگوید: وفی الرجس ها هنا ستة أقاویل: أحدها: الإثم، قاله السدی. الثانی: الشرک، قاله الحسن. الثالث: الشیطان، قاله ابن زید. الرابع: المعاصی. الخامس: الشک. السادس: الأقذار
تفسیر الماوردی النکت والعیون - ج 4 ص 400-401
http://lib.eshia.ir/41751/4/401
بعضی از علمای اهل سنت از جمله ابو عبدالله آندلسی و ثعالبی گفتهاند:
والرجس یقع علی الإثم وعلی العذاب وعلی النجاسة وعلی النقائص فأذهب الله جمیع ذلک عن أهل البیت
تفسیر البحر المحیط - ج 7 ص 231
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?bk_no=62&ID=483&idfrom=1476&idto=1477&bookid=62&startno=1
تفسیر الثعالبی - ج 4 ص 346
http://lib.eshia.ir/15397/4/346
معنای یطهرکم تطهیرا:
نیآوردی میگوید: {وَیطَهّرَکمْ تطْهِیراً} فیه ثلاثة أوجه: أحدها: من الإثم, قاله السدی. الثانی: من السوء, قاله قتادة. الثالث: من الذنوب, قاله الکلبی, ومعانیها متقاربة
تفسیر الماوردی النکت والعیون - ج 4 ص 400-401
http://lib.eshia.ir/41751/4/401
شوکانی، آلوسی و سیوطی هم مینویسند:
وأخرج الحکیم الترمذی والطبرانی وإبن مردویه والبیهقی فی الدلائل عن إبن عباس قال: قال رسول الله (ص): ... فذلک قوله: یرید الله لیذهب عنکم الرجس أهل البیت ویطهرکم تطهیرا، فأنا وأهل بیتی مطهرون من الذنوب!
فتح القدیر - ج 1 ص 1168
http://www.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=646&idto=646&bk_no=66&ID=679
البته با مراجعه به چاپهای فعلی کتابهای نوادر الأصول ترمذی و معجم کبیر طبرانی میبینیم که تمام روایت نقل شده؛ اما جمله «فأنا وأهل بیتی مطهرون من الذنوب» که عصمت اهل بیت علیهم السلام را ثابت میکند، حذف کردهاند!
پاسخ به شبهات دیگر
شبههٔ اول:
چون تعدد همسران پیامبر (ص) غیر طبیعی است و از آنجایی که هدف حضرت (ص) قطعاً جنسی نبوده است و از سوی دیگر چون زنان به اعمال و رفتار مرد دقیق هستند و از طرف دیگر چون خانههای آنها دور تا دور مسجد بوده است پس نتیجه میگیریم که مراد از اهل بیتی که حافظ سنت هستند امهات المومنین هستند.
نکتهٔ اول:
بجز ازدواج با حضرت خدیجه (س) که قبل از بعثت بود بقیهٔ ازدواجها هدف سیاسی داشت زیرا همگی از قبایل مختلفی بودند.
نکتهٔ دوم:
پیامبر (ص) بیشتر اوقات در بیرون از خانه بودند و هر زن هم 8 نوبت یکبار پیامبر (ص) را ملاقات میکردند.
نکتهٔ سوم:
زن نمیتواند مبلّغ باشد زیرا این با حیای زنان سازگاری ندارد و هیچ زنی، پیامبر نبوده است.
نکتهٔ چهارم:
همهٔ زنان پیامبر (ص) در قرن اول از دنیا رفتهاند در حالیکه حدیث ثقلین خبر از وجود اهل بیت در زمین تا قیام قیامت میدهد تا جایی که حدیث امان، قوام زمین را مدیون وجود آنها میداند.
نکتهٔ پنجم:
حدیث ثقلین میگوید اگر از اهل بیت پیروی کنید، هدایت میشوید و هرگز گمراه نمیشوید در حالی که عایشه در جنگ جمل هزاران نفر را گمراه کرد حتی اگر برای اصلاح کردن خروج کرده باشد!
سلسلة الأحادیث الصحیحة - ج 1 ص 473 ح 474
http://islamport.com/d/1/alb/1/19/118.html
خود زنان پیامبر (ص) هم با یکدیگر اختلاف داشتند و یکدیگر را سب میکردند:
فأرسلن زینب بنت جحش فأتته فأغلظت وقالت إن نساءک ینشدنک الله العدل فی بنت ابن أبی قحافة فرفعت صوتها حتی تناولت عائشة وهی قاعدة فسبتها حتی إن رسول الله صلی الله علیه وسلم لینظر إلی عائشة هل تکلم قال فتکلمت عائشة ترد علی زینب حتی أسکتتها قالت فنظر النبی صلی الله علیه وسلم إلی عائشة وقال إنها بنت أبی بکر
او (زینب بنت جحش) به نزد پیامبر (صلی الله علیه وآله) آمده و به درشتی سخن گفت! و افزود که زنان تو از تو میخواهند که عدالت را بین زنان اجرا کنی! و صدای خویش را بالا برد! و سپس سخن خود را به سوی عائشه متوجه کرده در حالی که او نشسته بود، به عائشه دشنام داد! و کار را به جایی رساند که پیامبر (صلی الله علیه وآله) به عائشه نگاه کرده و فرمودند: آیا پاسخ میدهی؟
عائشه شروع به پاسخ کرده آنقدر به زینب جواب داد تا او را مجبور به سکوت کرد!
پیامبر (صلی الله علیه وآله) به عائشه نگاه کرده و فرمودند: او دختر ابوبکر است!!!
صحیح البخاری - کتاب الهبة و فضلها و... - بَاب من أَهْدَی إلی صَاحِبِهِ و... - ح 2442
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?bk_no=0&ID=1641&idfrom=2444&idto=2445&bookid=0&startno=1
شهاب الدین آلوسی میگوید:
وأنت تعلم أن ظاهر ما صح من قوله صلی الله تعالی علیه وسلم: إنی تارک فیکم خلیفتین وفی روایة ثقلین کتاب الله حبل ممدود ما بین السماء والأرض وعترتی أهل بیتی وإنهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض یقتضی أن النساء المطهرات غیر داخلات فی أهل البیت الذین هم أحد الثقلین لأن عترة الرجل کما فی الصحاح نسله ورهطه الأدنون... .
تو می دانی که حدیث صحیح پیامبر خدا (ص) که فرمود: «إنی تارک فیکم خلیفتین...» اقتضا دارد که همسران پاک داخل اهل بیتی نباشند که یکی از ثقلین است؛ زیرا عترت مرد همانگونه که در کتاب صحاح (جوهری) وارد شده است، نسل و گروه نزدیک او میباشند.
روح المعانی آلوسی - ج 22 ص 16
http://shiaonlinelibrary.com/الکتب/2723_تفسیر-الآلوسی-الآلوسی-ج-۲۲/الصفحة_15#top
نکتهٔ ششم:
هیچ یک از زنان پیامبر (ص) خود را جزء اهل بیت در آیهٔ تطهیر و حدیث ثقلین ندانستهاند بلکه به عکس. و همانطور که گذشت بزرگان اهل سنت تصریح کردهاند که زنان پیامبر (ص) از اهل بیت در آیهٔ تطهیر و حدیث ثقلین نیستند.
شبههٔ دوم:
سلّمنا که آیهٔ تطهیر تنها درشان 5 تن (ع) نازل شده است پس بقیهٔ امامانتان چه؟
می گویم نبی مکرم (ص) در احادیث صحیحی خبر از وجود اهل بیت معصوم تا قیام قیامت دادهاند:
حدیث ثقلین: انّی تارک فیکم الثقلین (و در روایت صحیحی خلیفتین) کتاب الله و عترتی اهل بیتی ما إن تمسکتم بهما لن تضلّوا بعدی ابداً و انّهما لن یتفرقا حتی یردا علیّ الحوض
http://alsonnat.blogfa.com/post/1
حدیث سفینه: ألا إنّ مثل أهل بیتی مثل سفینة نوح من رکبها نجا ومن تخلف عنها غرق
http://alsonnat.blogfa.com/post/51
حدیث امان: النجومُ أمانٌ لأهلِ السماءِ، و أهلُ بیتی أمانٌ لأمتی
http://alsonnat.blogfa.com/post/54
ابن حجر هیثمی، مَناوی و سمهودی مینویسند:
وفی أحادیث الحث علی التمسک بأهل البیت إشارة إلی عدم انقطاع متأهل منهم للتمسک به إلی یوم القیامة کما أن الکتاب العزیز کذلک. ولهذا کانوا أمانا لأهل الأرض کما یأتی، ویشهد لذلک الخبر السابق " فی کل خلف من أمتی عدول من أهل بیتی
در حدیث ثقلین که نبی مکرم (ص) ما را تحریک و تشویق فرموده که تمسک کنیم به اهل بیت، این اشاره است به وجود اهل بیتی که اهلیت برای تمسک دارد که تا قیام قیامت از صفحه گیتی برداشته نمیشود همان گونهای که کتاب عزیز خدا هم این چنین است، و لذا اهل بیت موجب امنیت اهل زمین هستند.
الصواعق المحرقة للهیتمی، ج 2، ص 442
http://islamport.com/d/1/aqd/1/121/345.html
فیض القدیر، ج 3، ص 20
http://islamport.com/w/srh/Web/1227/1481.htm
جواهر العقدین سمهودی، ص 244
حال آنکه 5 تن آل عبا 1400 سال پیش از دنیا رفتهاند! و در روایات صحیح، پیامبر (ص) حضرت امام مهدی (ع) را از اهل بیت دانستهاند: قال رسول الله صلی الله علیه وسلم: "المهدی منا أهل البیت یصلحه الله فی لیلة" رواه أحمد وابن ماجه، وصححه أحمد شاکر والألبانی
http://fatwa.islamweb.net/fatwa/index.php?page=showfatwa&Option=FatwaId&Id=6573
و به خاطر روایت صحیح 12 خلیفه، به ناچار باید بین امام حسین (ع) و امام مهدی (ع) هم امامان معصومی از اهل بیت وجود داشته باشد که آنها جز ائمهٔ معصوم شیعه نخواهد بود:
http://alsonnat.blogfa.com/post/96
جالب است که بعضی از علمای اهل سنت، آیهٔ تطهیر را شامل ذریهٔ حضرت زهرا و حضرت علی علیهما السلام هم دانستهاند:
ملأ علی قاری حنفی میگوید: أولاد فاطمة رضی الله تعالی عنها ... فهم العترة الطاهرة والذریة الطیبة الذین أذهب الله عنهم الرجس وطهرهم تطهیرا
تفسیر الثعلبی - ج 8 ص 39
http://shiaonlinelibrary.com/الکتب/2536_تفسیر-الثعلبی-الثعلبی-ج-۸/الصفحة_35#top
توفیق ابو علم مصری میگوید: فالرأی عندی أن أهل البیت هم أهل الکساء: علی وفاطمة والحسن والحسین ومن خرج من سلالة الزهراء وأبی الحسنین رضی الله عنهم أجمعین
تفسیر الثعلبی - ج 8 ص 41
http://shiaonlinelibrary.com/الکتب/2536_تفسیر-الثعلبی-الثعلبی-ج-۸/الصفحة_37#top
حسن السقاف شافعی میگوید: وأهل البیت هم سیدنا علی والسیدة فاطمة وسیدنا الحسن وسیدنا الحسین علیهم السلام وذریتهم من بعدهم ومن تناسل منهم للحدیث الصحیح الذی نص النبی صلی الله علیه وآله وسلم فیه علی ذلک ...
منظور از أهل البیت آقای ما علی و بانوی ما فاطمه و آقای ما حسن و آقای ما حسین علیهم السلام فرزندان آنها و نسل آنان میباشد زیرا در حدیث صحیحی پیامبر اکرم (ص) بر آن تصریح نموده است...
صحیح شرح عقیدة الطهاویة - ص 655
http://shiaonlinelibrary.com/الکتب/4506_صحیح-شرح-العقیدة-الطحاویة-حسن-بن-علی-السقاف/الصفحة_642#top
کلام آخر
قرآن میفرماید: إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کرِیمٌ (77) فِی کتَابٍ مَکنُونٍ (78) لَا یمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ (78) سورهٔ واقعه
اگر به تفسیر آیات فوق مراجعه کنیم در مییابیم که قویترین و مناسبترین معنا با سیاق و نظم آیات، این معناست که مراد از مس قرآن، رسیدن به معانی آن و آگاهی و وقوف بر آن است و این امکان ندارد مگر برای کسانی که خداوند آنان را پاکیزه گردانیده است و آنان فقط اهل بیت و عترت معصوم هستند، این بدان معناست که وقتی رسول خدا (ص) آنان را همتای قرآن قرار داده و فرمودند:
انّی تارک فیکم الثقلین (و در روایت صحیحی خلیفتین) کتاب الله و عترتی اهل بیتی ما إن تمسکتم بهما لن تضلّوا بعدی ابداً و انّهما لن یتفرقا حتی یردا علیّ الحوض
منظورشان این بوده که اینان کسانی هستند که باید قرآن را برای مردمان تفسیر و تبیین کنند.