تحلیلی کوتاه بر رخداد کودتای نوژه

انقلاب اسلامی ایران در 22 بهمن 57 به رهبری امام خمینی(ره) و حمایت همه جانبه آحاد ملت خداجوی ایران به پیروزی رسید. مردم ایران با ایمان راسخ خداوند متعال برای احیای اسلام عزیز و پایان دادن به سلطه استعمار و استکبار جهانی و برچیدن بساط استبداد ستم شاهی قیام کرده، با نصرت الهی همه چالشها و موانع را از سر راه برداشت و حاکمیت را به ولایت الهی و حکومت را به مردم بازگرداند.

این انقلاب که در نوع خود تنها حرکتی بود که خارج از قاعده نظام دوقطبی شرق و غرب اتفاق افتاده بود، سر انگشتان امریکا در کشورمان قطع نمود و تسخیر لانه جاسوسی امریکا در 13 آبان 58 توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام از این جمله بود، این همه، آنچنان هیمنه ابرقدرت‌های شرق و غرب را فروریخته بود که برای تحت الشعاع قرار دادن شکست‌های پی در پی خود و جبران حیثیت از دست رفته به هر اقدامی دست می‌زدند. تجهیز گروهکهای ضدانقلاب، ترور و انفجار، تحریم و تهدید، طراحی و اجرای کودتاهای گوناگون و تهاجم نظامی مستقیم از طریق رژیم بعثی عراق از این نمونه می‌باشد.
کودتای نافرجام طبس و کودتای نوژه از جمله طر احی های شومی بود که سازمان‌های جاسوسی غرب به ویژه سازمان سیا پیروزی آنها را قطعی می‌دانست. اینک این سئوالات به ذهن می اید که براستی چرا کودتای نوژه طراحی شد؟ چگونه این کودتا طراحی شده بود؟ سرانجام کودتا و کودتاچیان به کجا کشیده شد؟ چه کسانی در این توطئه دست داشتند؟ و ده‌ها سئوال دیگر که تلاش می‌کنیم به اختصار به آنها پاسخ دهیم.

چگونگی سازماندهی کودتا
سازمان سیا به موازات کودتای طبس و با همکاری شاپور بختیار (آخرین نخست وزیر رژیم طاغوت) کودتای نوژه را طراحی کرد تا براندازی نظام جمهوری اسلامی را تحقق بخشند. ستاد کودتا در پاریس تشکیل شد و هزینه آن توسط کشورهای امریکا، انگلیس و عراق در اختیار آنان قرار گرفت. در این ستاد تعدادی از چهره‌های سیاسی و نظامی رژیم سابق حضور داشتند نظیر جواد خادم، لطفعلی صمیمی، حسن نزیه، سرلشکر امیر فضلی، سرهنگ بای احمدی، سرهنگ صحبت محیطی و نمایندگانی از سرویسهای اطلاعاتی سه کشور یاد شده. اینان حدود 30 فروند هواپیما، 60 نفر خلبان و حدود 500 نفر افراد فنی و نظامی را برای شرکت در عملیات در داخل آماده کرده بودند.
طرح کودتا بدین صورت بود. اگر چه هنوز تهاجم عراق علیه کشورمان آغاز نشده بود، لکن قرار بود تعدادی هواپیمای عراقی در 19 تیر 59 به آسمان ایران تجاوز نمایند و به بهانه مقابله با تهاجم، عوامل کودتا کلیه هواپیماها (مستقر در فرودگاه شهید نوژه همدان را مسلح به بمب نمایند و بدین واسطه در 18/4/59 تهران و اماکن از پیش تعیین شده را بمباران کنند، نیروهای زمینی آماده شده نیز وارد عمل شوند و کشتی‌های امریکایی هم بطور همزمان خود را به مرزهای کشورمان نزدیک نمایند.
برنامه ریزی کودتا از دی ماه 1358 توسط شاپور بختیار و یکی از طرفدارانش به نام مهندس قادسی با عنوان نقاب (نجات قیام انقلاب بزرگ) انجام گرفت، اینان با تصویری که از کودتای 28 مرداد 1332 داشتند فکر می‌کردند با سقوط تهران همه کشور تسلیم آنها شده و نظام ساقط می‌گردد. برای تصرف پایگاه هوایی نوژه 12 تیم مرکب از یکصد تن از کلاه سبزهای تیپ نوهد، 300 تا 400 نفر از فریب خوردگان ایل بختیاری و 12 نفر راهنما از داخل پایگاه به فرماندهی سرگرد کوروش آذرتاش جهت تصرف پایگاه نوژه وارد عمل شوند. تا پس از تصرف آن، تیمسار محققی برای رهبری عملیات هوایی در اتاق فرماندهی مستقر گردد.

علل انتخاب پایگاه نوژه
سران کودتا برای شروع عملیات به پایگاهی احتیاج داشتند که دارای هواپیما، به تهران نزدیک، در خارج از شهر و دور از دسترس مردم باشد، عناصر آن قابل جذب و رهبران عملیات هوایی با پرسنل و اماکن آن آشنایی قبلی داشته باشند. پایگاه هوایی شهید نوژه در 50 کیلومتری شهر همدان و دور از دسترس مردم بود و تیمسار محققی، تیمسار سعید مهدیون، سروان حمید نعمتی، سروان ایرج ایران نژاد و چند تن دیگر از سران کودتا در آنجا خدمت کرده بودند و اماکن و پرسنل آن را می‌شناختند. این در گذشته پایگاه شاهرخی نام داشت که پس از انقلاب مدتی پایگاه حر نامیده شد اما پس از شهادت سرهنگ دوم خلبان محمد نوژه از خلبانان فداکار این پایگاه که در پاسخ گویی به فرمان امام خمینی (ره) برای کمک رسانی به شهید چمران و جلوگیری از سقوط پاوه به شهادت رسیده بود به این نام زینت گرفت.

اهداف کودتا
هدف اصلی کودتاگران سقوط انقلاب اسلامی و مردمی ایران از یکسو و بازگرداندن سلطه امریکا به ایران بود که از طریق بازگرداندن بختیار و سپس خاندان منحوس پهلوی تحقق می‌یافت. اهداف عملیاتی کودتا با پرواز هواپیماها از پایگاه نوژه آغاز می‌شد و بیت امام خمینی(ره) در جماران، فرودگاه مهرآباد تهران، دفتر نخست وزیری، ستاد مرکزی سپاه پاسداران، ستاد مرکزی کمیته‌های انقلاب، پادگان‌های ولیعصر(عج) و امام حسین(ع) را بمباران می‌کردند؛ سپس هواپیماها با شکستن دیوار صوتی به نیروی زمینی علامت می‌دادند تا مرحله دوم کودتا را آغاز نمایند. در این مرحله باید صدا و سیما، فرودگاه مهرآباد، ستاد ارتش، پادگان حر و قصر و جمشیدیه و زندان اوین تصرف می‌شد و با ایجاد رعب و وحشت در مردم و تزلزل در نظام بر اوضاع مسلط گردند.کلیه برنامه‌های کودتا تا 48 ساعت قبل از کودتا طبق برنامه پیش رفت.

وضعیت طرفداران بنی صدر در کودتا
در اعترافات دستگیرشدگان آمده است که احمد روناس و منوچهر مسعودی (مشاور حقوقی بنی صدر محور ارتباط بنی صدر و دختر وی با بختیار و گروه به اصطلاح اپوزیسیون بودند. آقای مهندس اسفندیار درویش، مشاور صنعتی ریاست جمهوری با منوچهر قربانی فر سرشاخه مالی کودتاچیان همکاری نزدیک داشته و قبل و بعد از کودتا میلیونها تومان پول رد و بدل کرده بود. با این توصیف بنی صدر و نزدیکانش در جریان کودتا بودند از سوی دیگر با سازمان منافقین، حزب توده و سایر گروههای ضدانقلاب نیز هماهنگی‌های لازم بعمل آمده بود.

افشا و خنثی سازی کودتا
اسناد موجود نشان می‌دهد 3 روز مانده به موعد کودتا یکی از خلبانان به سروان حمید نعمتی در تهران می‌گوید که تو را برای بمباران بیت امام (ره) در جماران انتخاب کرده‌اند و ما می‌توانیم تا 5 میلیون نفر را بکشیم، نعمتی با شنیدن این خبر غافلگیر می‌شود، از یکسو ترس از ترور توسط کودتا چیان او را از واکنش وامی دارد و از سوی دیگر تشویش و نگرانی از عاقبت امر موجب می‌شود تا توطئه را با مادر و برادرش در میان بگذارد. مادر بلافاصله او را از این کار منع کرده و تهدید می‌کند که شیرش را حرامش می‌کند و باید سریعاً به مسئولین انقلاب اطلاع بدهد. نعمتی پس از این مشاوره به حضرت آیت ا... خامنه‌ای مراجعه و ماجرای توطئه کودتا را توضیح می‌دهد. همزمان یکی از درجه داران تیپ 23 نوهد نیز به ستاد مشترک ارتش مراجعه و اطلاعات لازم را افشا می‌کند. و بدین وسیله انقلاب اسلامی در برابر خطری که در چند قدمی‌اش کمین کرده بود آگاه می‌شود و تدابیر لازم را اتخاذ می‌نماید.
در نخستین لحظات پس از کسب خبر، «ستاد خنثی سازی کودتا» تشکیل و عملیات مقابله در دو محور پارک لاله و پایگاه شهید نوژه طرح ریزی شد. پارک لاله محل تجمع تعداد 40 تن از خلبانانی بود که قرار بود با اتوبوس به پایگاه هوایی نوژه بروند. نیز در دو قسمت داخل و خارج از پایگاه در 18/4/59 اجرا و در کمترین زمان ممکن تمامی عوامل توطئه دستگیر و کودتا خنثی شد.
همه عوامل و رهبران کودتا از جمله سرهنگ زاد نادری، سرهنگ هادی ایزدی، سرهنگ ایرج خلف بیگی، تیمسار محققی، ستوان ناصر رکنی، سرهنگ داریوش جلالی، استوار عبدالعلی سلامت، استوار غلامحسین قایق ور، سرهنگ رحمت الله خلیفه سلطانی، سرگرد کوروش آذرتاش و ... در دادگاه‌های انقلاب در سال 59 محکوم به اعدام شده و تیرباران گردیدند.

امام خمینی(ره) و هشدار به فتنه گران
امام خمینی پس از خنثی سازی کودتا در 20/4/59 در حسینیه جماران به ایراد سخن پرداختند و در جمع روحانیون و ائمه جماعات تهران فرمودند: توطئه‌ای که معلوم است چنانچه موفق به کشفش هم نشده بودیم و قیام هم کرده بودند مردم آن را خفه می‌کردند، این احمق‌ها نفهمیدند ... این‌ها یک حماقتی است ... این‌ها نمی‌فهمند که اگر چنانچه فرضاً هم شما از پایگاه همدان پا شده بودید و آمده بودید، فرض کنید چند تا جا هم کوبیده بودید، شما بالاخره باید زمین هم بیایید، یا همان آسمان می‌مانید، ما از این امور نمی‌ترسیم.
بنیان گذار انقلاب اسلامی محکم و استوار از کنار توطئه کودتا (که ممکن است هر رهبری را پریشان سازد) می‌گذرد و آن را در کنار عظمت و قدرت لایزال الهی و نیز وحدت و انسجام ملت ایران، هیچ می‌داند و شب کودتا علیرغم اطلاع از ماجرا محل سکونت خود را ترک نکردند.

جمع بندی و نتیجه گیری
کودتای نوژه در کنار مداخلات و صدها توطئه سیاسی، نظامی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و دیپلماتیک دیگر حاکی از خصومت همه جانبه امریکا نسبت به ملت ایران و انقلاب اسلامی است، مردم انقلابی و خداجوی کشورمان با تمسک به اسلام و ایمان به خداوند، در سایه پیروی از ولایت مطلقه فقیه این توطئه را نیز مانند سایر تهدیدات و فتنه‌های استکبار جهانی نقش بر آب کرد. کودتای نوژه تنها گوشه‌ای از حرکتهای براندازانه مستکبران در مسیر انقلاب اسلامی بشمار می‌رود. و نشان می‌دهد که امریکا نه تنها تحلیل و شناخت درستی از اوضاع داخلی ایران ندارد بلکه طرح‌ها و برنامه‌هایش نیز به تعبیر امام خمینی(ره) احمقانه و بسیار ناشیانه می‌باشند، اگرچه چنین حرکت‌هایی ممکن است در برخی کشورها که نه از مشروعیت الهی و نه از مقبولیت مردمی و از سوی دیگر از رهبری هوشمند برخوردار نیستند، توفیقاتی را کسب نمایند، لکن شعار امریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند را ملت ایران برای جهانیان اثبات نمودند و تابوی شکست ناپذیری ابرقدرتهای شرق و غرب و صهیونیسم بین الملل را در هم ریختند. این گونه حرکت‌ها بیانگر این واقعیت است که رابطه با چنین دشمن غداری و مذاکره با او نه تنها قابل اعتماد نیست بلکه فایده‌ای برای نظام اسلامی ندارد و در عین حال خسارت‌ها و ضررهای زیادی را نیز برای ملت ایران و نظام اسلامی در پی خواهد داشت.