فضائل و ویژگیهای آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (ره)

۱ ـ ایشان در سایه پدری مجتهد و مادری از بیت صالحان پرورش یافت که هرگز نباید از تأثیر این بیوت و برکت آنها نسبت به فرزندی که در این خانه به دنیا می آید و پرورش می یابد غافل بود والد آیة الله فاضل از مجتهدان عالی مقدار و مورد توجه خاص آیة الله العظمی بروجردی بود و صداقت و علاقه به اسلام و روحانیت در زندگی او نمایان بود فراموش نمی کنم هنگامی که رئیس شهربانی وقت به برخی از طلاب اهانت کرده بود، این بزرگوار عکس العمل بسیار مناسبی نشان داد که هر که آگاه شد تحسین کرد و آفرین گفت بله غیرت دینی و حساس بودن نسبت به مسائل دین و روحانیت یکی از امتیازات این پدر بود که بحمدالله بأَبه اقتدی عدی فی الکرم.

 

۲ ـ آیة الله فاضل در سایه استعدادی خدادادی به حدی بودند که بتوانند از درس استادی مانند آیة الله العظمی بروجردی استفاده و درس ایشان را تقریر کند و آیة الله بروجردی با اینکه بسیار مشکل پسند بود تقریر ایشان را تأیید کرد.

 

۳ ـ درس سطح آیة الله فاضل از آغاز تا انجام مورد توجه و استقبال طلاب و فضلا بود چرا؟ برای اینکه عوامل یک تدریس خوب و قابل قبول در ایشان جمع بود یعنی تسلط بر محتوای کتاب، بیان بسیار واضح و منظم، با طمأنینه و آرامش تدریس کردن، بطوری که شاگرد پس از تمام شدن درس احساس کند گرفتار سردرگمی و ابهام نشده است اینها خصوصیات درس ایشان بود.

شما اگر پیاده شده درس کفایه الاصول راکه توسط یکی از فضلا تنظیم و چاپ شده ملاحظه کنید تصدیق خواهید کرد که این سبک تدریس باید با استقبال طلاب و فضلا روبرو شود.

 

۴ ـ معظم له با شرکت چندین ساله در درس سه استاد که هر سه از امتیازات فراوان علمی و اخلاقی برخوردار بودند (آیة الله العظمی بروجردی، آیة الله العظمی امام خمینی و حضرت علامه طباطبائی) کمال استفاده را بردند و استعداد درونی خود را شکوفا ساختند و برای هر سه استاد خود افتخار آفریدند زیرا همانطور که استاد خوب برای شاگرد موجب افتخار است شاگرد خوب هم که بتواند مراتب علمی اساتید خود را تلقی و به دیگران منتقل کند موجب افتخار استاد است

 

۵ ـ تدریس خارج فقه و اصول ایشان تدریسی است به سبک استادشان آیة الله العظمی بروجردی، و حتماً می دانید امام امت هم سبک تدریس آیة الله العظمی بروجردی را پسندیده و همان سبک را دنبال می کردند و اصولاً باید گفت آیة الله العظمی بروجردی از جهت سبک استنباط تدریس خارج فقه و اصول در حوزه قم و حتی حوزه نجف تحولی ایجاد کرد و این را هم باید تذکر بدهم که آیة الله فاضل شاگردان خوبی هم داشته و دارند که از افتخارات حوزه می باشند.

 

۶ ـ می دانید خوب درس خواندن و حتی درس سودمند داشتن ملازم با خوب تقریر کردن نیست آیة الله فاضل با نگاشتن تقریرات بحث صلاة آیة الله العظمی بروجردی و برخی تقریرهای دیگر، این امتیاز را یعنی خوش تقریر بودن را نیز به خوانندگان ارائه داد و تقریرات بحث صلاة آیة الله العظمی بروجردی که مورد تحسین آن بزرگوار هم قرار گرفت و آن را ذخیره علمی خود در حوزه ها دانست از کتابهایی است که همواره در حوزه مورد استفاده خواهد بود.

 

۷ ـ بنده مدرس خوب و حتی مقرر خوب دیده ام که توان تألیف نداشته و از این حیث راجل بوده است زیرا ملازمه بین تدریس و تقریر و تألیف نیست اما تألیف موسوعه تفصیل الشریعه که بیش از بیست جلد آن منتشر شده، و نیز تألیفات دیگر مانند کتابی که در قواعد فقهیه و نیز کتابی که در مقدمات تفسیر و علوم قرآن نگاشته اند نشان می دهد که معظم له علاوه بر دو امتیاز گذشته یعنی بیان خوب، تقریر خوب در بعد تألیف هم از مؤلفان ممتاز بشمار می آیند ایشان از حدود بیست سالگی تا امروز یعنی در حدود پنجاه سال به نوشتن مباحث علمی اشتغال دارند و این نگارش و تألیف از مشاغل عادی ایشان بحساب می آید زیرا بدون هیچ زحمت و تکلف و با نظم و ترتیب خاص مطالب خود را می نویسند.

لازم است این جمله را هم عرض کنم که علاقه و ارادت آیة الله فاضل به امام امت (رحمه الله) موجب شد که برای موسوعه فقه خود تحریر الوسیله امام را متن قرار دهندو دیگران هم شاید به پیروی از ایشان این کار خوب را انجام دادند تا بدینوسیله هم د ر طول سالیان دراز تدریس همواره نام امام را به زبان داشته باشند و هم عاملی باشد برای اینکه امام و کتاب امام در حوزه ها بیشتر یاد شود.

 

۸ ـ کنار این امتیازات علمی حوزوی، تواضع ایشان، با طلاب و فضلا و دوستان حتی غیرروحانی خود جاذبه خاصی را در ایشان ایجاد کرده بود تواضع و خاکی بودن یکی از عوامل محبوبیت است اما اگر این تواضع از عالم و مدرس و مجتهدی دیده شود اثرش چندین برابر است مجلس و محفل ایشان با دوستانش بسیار شیرین و با نشاط و خالی از هرگونه تکبر و تکلف و خود بزرگ بینی بود و همین خصلت خوب باعث شده که معظم له اکنون هم که از مراجع تقلید شیعه هستند با دوستان و ارادتمندان قدیمی خود گر چه اهل علم و روحانی هم نباشند همان برخورد آن دوره ها را دارند.

 

۹ ـ کسانی که با مسائل علمی سر و کار پیدا کنند و به اصطلاح مستغرق در مباحث علمی و درس و بحث می شوند کمتر حاضر می شوند به کارهای شبه اجرایی تن دهند.

اما آیة الله فاضل به خاطر علاقه به حوزه و حوزویان و ترقی و تعالی آنان سالهای متمادی در رأس مدیریت حوزه علمیه قم بودند و برای این خدمت وقت می گذاردند و در برنامه ریزی ها و اصلاحاتی که پس از انقلاب تا امروز در حوزه انجام شده سهم بسزایی داشته اند.

مجموعه این ویژگیها باعث شده که معظم له از مقبولیتی خاص نزد مراجع، مدرسان و فضلا و طلاب و نیز نزد همه جناح های سیاسی علاقمند به نظام اسلامی پیدا کنند و حتی کسانی که در پیروزی انقلاب برای خود سهم موثری قائلند و به این زودی ها هر کسی را نمی پذیرند در مقابل آیة الله فاضل کمال خضوع را دارند و نسبت به ایشان اظهار ارادت می کنند.

براینها که گفتم بیفزایید که ایشان هم اکنون هم با همه اشتغالاتی که دارند گهگاه از راه دلسوزی برای حوزویان از افت تحصیلی طلاب نگرانند و برای جبران این نقیصه با برنامه های خوبی تا آنجا که شرائط به ایشان اجازه می دهد در صددند که در دروس سطح، طلاب مستعد و کوشا را تشویق وتعدادی از فضلا را به جدیت در راه اجتهاد و فقیه شدن سوق دهند.

و این قبیل تشویق ها را ایشان از سالها قبل که هنوز مراجع گذشته رحمه الله در حال حیات بودند به طرق دیگر مانند کمک مالی به تعدادی از فضلا انجام می داد.

کسانی که سرگرم درس و بحث و مسائل علمی می شوند گاهی از حوادث جهان و آنچه در جهان اسلام و شیعه می گذرد غفلت ورزیده و در موارد لازم احساس وظیفه نکرده و موضع گیری لازم را ندارند اما آیة الله فاضل از معدود و محدود مجتهدانی است که از آغاز تا امروز و بخصوص امروز که از مراجع بزرگ شیعه هستند به مسائل جهان اسلام و تشیع و نیز انقلاب و نظام اسلامی و مصالح آن توجه لازم را دارند و در مواقع حساس با موضع گیری های به موقع خود هم مردم را روشن و هم نظام اسلامی را تقویت می کنند.

همه این مطالبی که گفتم و آنچه نگفتم یک طرف، و این جمله ای که الآن عرض می کنم یک طرف، آنچه بنده را بیش از همه این بزرگواری ها، امتیازات، ویژگیهای اخلاقی و علمی و غیره که در ایشان است جلب می کند علاقه خاص ایشان به اهل بیت و حضرت سیدالشهدا است آری اشک جاری بر گونه های ایشان در مجالس مربوط به حضرت امام حسین شاهد و گواه است که با ارتباط با آن رحمت واسعه و سفینه نجات و مصباح هدی به این همه خیرات و برکات دست یافته است هنیئاًلأر باب النعیم نعیمهم.